Dolapçı
Ege bölgesinin doğu ve güney kısımlarında yaygın olarak yetiştirilen Dolapçılar dalıcı ve dönücü bir performans ırkıdır. Yetiştiriciler uzun yıllar öncesinden kendi bölgelerinin tercihlerini esas alarak bazı iyileştirme ve geliştirme çalışmalarıyla Dolapçıları günümüze getirmişlerdir. Grup uçuculuklarıyla tanınan ve her uçuruşta ayrı güzellikler sergileyen Dolapçılar pek çok tatmin edici yönüyle ve problemsiz sayılabilecek yapılarıyla bölgelerinin gözde güvercinleridir. Dönekler ve Kelebeklerle aynı kökenden gelen Dolapçı ırkı kendisini tanımayanlarca Kelebek ile temelde paçasızlık özelliği ile ayrılır. Yine tanımayanlarca ayırım Dönek ırkı ile bu kadar kesin olarak yapılamadığından Dolapçılardan söz edilirken "farklı bir dönek" ifadesi veya buna benzer ifadeler kullanılır. Aynı kökenden gelen ırklar olması yönüyle bu ifadeler doğru sayılsada ayırımı yapacak pek çok temel özellik mevcuttur. Her ne kadar yerde doğal hallerini, gökyüzünde uçuş ve dönüşlerini izlemeyle daha farklı özelliklerini tespit edilebilicek olsanız da aşağıda başlıca farkların yer aldığı Dönek ve Dolapçı karşılaştırması size Dolapçıları tanıtabilecektir. Fiziksel Özellikler: Dönek: Basık ve geniş bir gövde, uzun bacaklar, iri ve belirgin ayak pulları, orta büyüklükte çevresi beyaz gözler, paytak yürüyüş, geniş olmayan üstüste binmiş (bindirme) "ters V" formunda kuyruk ve genellikle kuyruküstü yag bezesiz. Dolapçı: Dik duruşlu uzun bir gövde, kısa bacaklar, orta büyüklükte ve çeşitli renklerde gözler, düz yürüyüş, genişçe duran kuyruk ve genellikle kuyruküstü yağ bezesiz. Uçuş Özellikleri: Dönek: Ortalama 30-40 m. yükseklikte kısa süreli uçuş, seyrek ve kendini ileri atarcasına kanat atışları, kayıkta gezebilirlik ve solo uçuculuk. Dolapçı: Bulut yüksekliğinde uçuş, alıştırmaya bağlı olarak 15 ile 120 dk. arası uçuş, sık ve kuvvetli kanat atışları, kayıkta gezmeme ve grup uçuculuğu. Dönüş Özellikleri: Dönek: Pırıltıya duyarlı olarak 45 derecelik açıyla baş sağa yada sola yatık ve göğüs üzerine kanat kuyruk ekseninde yüksek devirli dönüş. Dönüşe girişle çıkış aynı sitile sahip ve dönüşe giriş esnasında kuyruk başın ters tarafına yatık. Sarkma tabir edilen yere dik dönüş görülmez. Dönüş esnasında kanatlar kapalı veya yarı açık. Dolapçı: Pırıltıyla veya Kelebeklerde görülebilen tarzda pırıltısız boşa dönüş. Dönüş esnasında baş ileride burun üzeri dönerek düşen bir uçağın verdiği görüntüye benzer seri bir sitil. Buna ortada küçük bir boşluk kalacak şekilde yapılan uzun bir helezonda denilebilir. Dönüşünü yere yakınken salmadan verilen pırıltıyla veya yükseklerde pırıltı vermeksizin kendiliğinden gösterir. Yükseklerdeyken verilen pırıltıya çok seri olmayan fakat hızlı ve uzun bir oyunla cevap verir. Havayı yırtan sesi rahatlıkla duyulur. Sarkma tabir edilen yere dik dönüşleri sıkça gösterir. Dönüş esnasında kanatlar tam açık. Karakteristik Özellikler: Dönek: Uysal yaratılışlı kolay yönetilir. Hassas ve hastalıklara açık bünyeye sahiptir. Yavru alımında takviye verilmesi halinde daha iyi sonuç alınabilir. Yavrular yetiskinlik öncesi dönüş göstermez. Pırıltıya sıkarak tepki vermeleri beklenir. Yetişkinler uçuş esnasında oturma (bel kırma, balonlama) hareketi yapsalarda pırıltı verildiğinde bu hareketi göstermemeleri beklenir. Olumsuz hava koşullarında veya yetiştirilmesi tamamlanmamış uçucularda kayıplara uğramak olağandır. Dolapçı: Yetiştirilişinde uysallık hedef alınmazsa ürkek yapısını muhafaza eder. Havada ve yerde yönetilmeye ve eğitime son derece olumlu cevap verir. Sağlam yapılı ve iyi yavru bakıcıdır. Yavrular yetişkinler kadar olmasada ergenlik dönemine kadar kısa ve kıvrak hareketler gösterebilir. Dolapçı oturma hareketini göstermemelidir. Yavrular dahil 15-20 km. mesafeden yuvalarına dönmeleri beklenir, bu dönüşleri kadar aranılan bir özelliktir. Renkler: Dönek: Siyah, mavi, kırmızı gibi gövde renklerinin üzerinde beyaz baş, beyaz kanat uçları ve beyaz kuyrukludurlar. Gövde renginin üzerine dağılmış beyazlıklara da rastlanılır. En yaygın renk tanımları baska, galaca, akbaş-akkuyruktur. Dolapçı: Genellikle düz renklere ve kaplan (çil) desenlere sahiptirler. Yamalı ve alaca desenlere sahip olanlarıda çokça yetiştirilir. Siyah, mavi (gök), kırmızı, sarı, boz, dağlı, gümüş, zeytini, beyaz gibi düz renklerle üzerleri çilli olanları popülerdir. Yetiştirildikleri Yöreler: Dönek: İzmir, Bursa, Denizli, Nazilli, Ayvalık, Keşan ve çevreleri. Dolapçı: Denizli ve çevresinde tüm renkleri, Isparta, Burdur ve çevrelerinde siyah, mavi renkler ve aynı renklerin kaplan desenlileri, Muğla ve çevresinde sarı ve kırmızı renkler ile altınbaş desenliler. Son yıllarda Uşak ilimizde de kaplan desenliler yaygınlaşmıştır.Genellikle 20-30 güvercinden oluşan ve yanlarına kısa gagalı uçucu ırklar verilerek uçurulan Dolapçılar renk çeşitliliği ve farklı performanslarıyla göz doldururlar. Denizli ve Isparta'da soy takibi yapılarak iyileştirme ve geliştirme çalışmaları devam etmektedir.